Anayasa’nın 79. Maddesinin 3. Fıkrası gereğince “Yüksek Seçim Kurulu (YSK) yedi asıl ve dört yedek üyeden oluşur. Üyelerin altısı Yargıtay, beşi Danıştay Genel Kurullarınca kendi üyeleri arasından üye tamsayılarının salt çoğunluğunun gizli oyu ile seçilir.” 79. Maddenin 4. Fıkrası “Yüksek Seçim Kuruluna Yargıtay ve Danıştay’dan seçilmiş üyeler arasından ad çekme ile ikişer yedek üye ayrılır. Yüksek Seçim Kurulu Başkanı ve Başkanvekili ad çekmeye girmezler,” diyerek asil ve yedek üyelerin nasıl belirleneceğini açık ve net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Kurulunuzun görev süresi 24 Ocak Salı günü dolmuş bulunan 5 üyesinin yerine yenileri Danıştay ve Yargıtay tarafından seçilmiş; takiben Anayasa’nın 79. Maddesi 4. Fıkrasının son cümlesi gereğince üyeler “aralarından bir başkan ve bir başkanvekili” seçmiş bulunmaktadırlar.
28 Şubat 2023 tarihinde Kurulun web sitesinde yer alan bilgilerden, Anayasa ve 7062 sayılı kanun emretmesine rağmen başkan ve başkan vekili dışında kalan 9 üyenin hangilerinin asil, hangilerinin yedek olduğu belirlenmemiş bulunmaktadır.
Karardan önce asil ve yedek üyeler
Anayasa Mahkemesinin de Esas: 2016/171, Karar: 2016/164 sayılı kararda teyit ettiği üzere Anayasa’nın 6. Maddesinin açık hükmü gereğince: “hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasa’dan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.”
Anayasa’nın 11. Maddesi gereğince “Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır.”
Yüksek Seçim Kurulu’nun oluşumu, başkan, başkan vekilinin seçilmesinin ardından 4 yedek üyenin belirlenmesi ile tamamlanır. Asil ve yedek olanları belirlenmeden Yargıtay ve Danıştay tarafından seçilmiş olan üyeler Yüksek Seçim Kurulu’nu oluşturmuş gibi hareket edemezler, kurul adına karar alamazlar. Kurul adına kararlar belirlenecek 7 asil üye tarafından alınır. Zira bu yetki sadece asil üye olarak belirlenenlere verilmiştir. Yedek üyeler, sadece asil üyelerin katılamadığı durumlarda asil üyenin yerine görev yaparlar.
Yüksek Seçim Kurulu kararları hükümsüz olur
Asil mi, yedek mi oldukları belirlenmediği sürece başkan ve başkan vekili dışındaki 9 üyenin her birisi, kurulun ne asil üyesi ne de yedek üyesidirler. Yedek ve asil üyeler belirlenmeden Yüksek Seçim Kurulu adına karar aldıkları takdirde her biri kurulun yetkilerini gasp etmiş olurlar. Bu halde şeklen alınmış gibi gözüken karar hukuken hükümsüz, yani en baştan geçersiz olur. Görünürdeki şekle itibar ederek uyulduğu durumda ise Anayasa ve anayasal düzen ihlal edilmiş olur.
Anayasa’nın 77. maddesine göre cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin oy verme gününden 60 gün önce başlayarak en genç 18 Haziran 2023 tarihinde oy verilerek yapılması zorunludur. 18 Haziran 2023 günü oy verme günü olduğunda seçimler 19 Nisan 2023 tarihinde başlayacaktır.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, daha önce ifade ettiği gibi Anayasa’nın 116(3). Maddesindeki yetkiyi kullanarak seçimlerin yenilenmesine karar vererek 14 Mayıs 2023 Pazar günü oy verme günü ilan etmesi halinde seçimler 15 Mart 2023 tarihinde başlayacaktır. 2023 seçimlerinde Yüksek Seçim Kurulu çok önemli kararlar alacaktır.
YSK’ya düşen önemli rol
Bunların bir kısmı ana başlıkları ile şöyle özetlenebilir:
- Recep Tayyip Erdoğan kaçıncı cumhurbaşkanlığı dönemindedir; mevcut dönem ikinci mi yoksa birinci mi cumhurbaşkanlığı dönemidir?
- Cumhurbaşkanlığı kurumu ilk defa 2017 Anayasa değişikliği ile mi ihdas edilmiştir; ya da çok daha öncesinden beri mevcut mudur?
- Seçimler (i) olağan tarihte, 18 Haziran 2023’te yapılırsa; (ii) daha önceki bir tarihte örneğin 14 Mayıs 2023’te yapılmasına karar verilirse, bu kararı (a) TBMM verirse veya (b) cumhurbaşkanı kendisi verirse Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aday olabilir mi?
- Adaylıkların kesinleşmesinden sonraki bir tarihte Cumhurbaşkanı veya milletvekili adayları siyasi yasaklı hale gelirse, örneğin Ekrem İmamoğlu siyasi yasaklı haline gelirse, ya da Halkların Demokratik Partisi (HDP) kapatılırsa ne olacaktır?
YSK kamuoyunu aydınlatmalı
Kanaatimce 2023 seçimleri ülkemizin demokrasi tarihinde 1950’dekinden daha önemli bir dönemeç olacaktır. Bu dönemeçte YSK, alacağı kararlarla ülkemizin gidişatına yön verecektir. Kararlarıyla toplumsal birliğimizi, hukukun üstünlüğüne ve adalete inancımızı güçlendirmesi için YSK’nın Anayasa’da ve kanunda belirtilen hususlarda hiçbir pürüzünün olmaması ülkemizin yüksek yararlarının gereğidir.
Yüksek Seçim Kurulu’nun başkan ve başkan vekili dışındaki 9 üye arasından Anayasa’nın 79 maddesi ve 7062 sayılı kanunun 5. maddesi gereğince 2 adedi Danıştay’dan seçilen üyeler, 2 adedi Yargıtay’dan seçilen üyeler arasından yedek üyelerin belirlenmesini, sonucundan bilgi verilmesini ayrıca kamuoyunun aydınlatılmasını talep ederim.
