Türkiye’nin Orta Demokrasi
Sorunları ve Çözüm Yolu:
Yargı, Hesapverirlik, Temsilde Adalet
Türkiye’mizi çağdaş medeniyet seviyesinin üzerine çıkarmak Atatürk ve silah arkadaşlarına minnet borcumuzdur. Türkiye; neredeyse sıfırdan başladığı bu yarışta dünyanın önde gelen ekonomileri arasına girmeyi başarmış, demokratik yönetimin tüm kurumlarını oluşturmuş; toplum da aksama ve kesintilerinden dersler çıkardığı demokratik yönetim tarzını benimseyerek ısrarla talep eder hale gelmiştir.
Fakat Türkiye’de demokrasi tezatlar içindedir. Orta demokrasi sorunları nedeniyle ekonomi, yöneticilerin ferasetine göre kâh iyi kâh kötü gitmekte; uzun vadeli plan yapmak, refahı sürdürülebilir bir şekilde artırmak kolay olmamaktadır.
Özünde Türkiye, demokrasi değil Yargı’da, hesapverirlik alanında ve temsilde adalet’te ‘hukukun üstünlüğü’ sorunu yaşamaktadır. Dolayısıyla bu sorun çözüldüğünde Türkiye’nin demokrasi sorunları da kendiliğinden çözülecektir.
Yargı ve kamu görevlilerinin hesapverir olmaması, hukukun üstünlüğü alanında oluşmuş olan en büyük karadeliklerden birisi; ülkemizin yaşadığı birçok içsel çelişkinin de (paradoks) temel nedenidir. Gerçekten de Yargı’nın bağımsızlığının kısıtlanması yanlıştır; fakat hesapverir olmadığı için haklı görülmektedir. Kamu görevlilerinin Yargı’ya hesap vermesinin üstlerinin iznine bağlı olması, yanlıştır; fakat hesap vermeleri gereken Yargı hesapverir olmadığı için haklı görülmektedir. Başka bir deyişle hesapverir olmadığı için Yargı’nın bağımsızlığından, Yürütme’nin ve kamu görevlilerinin hesapverirliğinden; sonuç olarak ise hukukun üstünlüğünden taviz verilmesi haklı görülmektedir.
İşte bu içsel çelişkili durum, Türkiye’nin hızla çözülmesi gereken en önemli sorunudur. Çözümün yolu Yargı’da ve kamuda hesapverirliği, yani hukukun üstünlüğünü sağlamakta başlamaktadır.
Bu eserin amacı akademik bir referans kaynağı olmak değil; Türkiye’nin demokrasi sorunlarını tespit etmek, buna neden olan ve değişik hukuk metinleri içine serpiştirilmiş bulunan kök sebeplerini ortaya koymak ve çözüm önerileri getirerek basit bir yol haritası çizmektir. Bununla birlikte bu eserin bugüne kadar Türkiye’nin demokratikleşmesi konusunda yazılmış olan rapor ve eserlerin en kapsamlısı olmaya çalışmak gibi bir iddiası da vardır.
Tanıtım Toplantıları ve Faaliyetler
Av.Mehmet Gün Yapısal Reformları Anlatıyor
30.10.2022
“Sırasıyla 4 basamaklı reform adımları yargı erkini etkin ve verimli çalışmasını, hesapverirliğini ve bağımsızlığını kazanmasını sağlayacak; böylelikle yargı; hukukun üstünlüğünü gerçekleştirerek Türkiye’nin istikrarlı bir demokrasi haline getirecek siyasi reformlara hem de toplumsal refaha katkıda bulunacaktır.”
İleri Demokrasi İçin 4 Ana Reform
1. Yargı
Yargıyı verimli çalışır hale getir
- Süreçleri iyileştir; 4-5 yıl süren davaları 3-4 ayda sonlandır
- Yargı kaynaklarını iş yüküne uygun olarak dağıt
- Savcılıkları kollukla birleştir, işemlerine yargı denetimi getir
- Delil ve sorgu mahkemelerini yeniden kur
Organ ve unsurlarını hukuka koşulsuz hesapverir hale getir
- Tüm idari nitelikteki yargı kararlarını yargı denetimine aç
Verimli, hesapverir ve bağımsız olacak şekilde yapılandır
- Adalet Yüksek Kurulu – kimse veya grup nüfuz kuramasın
- Hakim, Savcı ve Avukatlara tam bağımsız meslek kuruluşları ver
- Yargı konusunda uzman “Adalet Yüksek Mahkemesi” kur
2. Yürütme
Yürütmenin hukuka uyarlığını ve hesapverir olmasını sağla
Genel İdare Usulü Kanunu çıkar:
- Yetkileri ve karar alma usullerini tanımla
- Şeffaflığı artır, bilgi edinmeyi güçlendir
- Kamu görevlileri için ibra sistemi geliştir
Kamu Görevlileri Uzmanlık Mahkemesi kur
Kamu görevlilerinin soruşturma ön izinlerini iptal et
Yürütmenin karar alımına halkın katılımını artır
İdari yargı sistemini ve Danıştayı hızlandır
- Acil ve ön meseleleri 2-3 gün içinde karar verilsin
- Davalar 6 ayda sonuçlandırılsın
3. Halkın Yönetime Katılımı
Siyasi partileri şeffaflaştır, demokratikleştir
Siyasi partilerde ve kamu kurumu meslek kuruluşlarında
- Merkezi yönetimin yetkilerini % 10’la sınırlanmalı
- Delegelik sistemini iptal edilmeli, blok listeleri yasaklanmalı
- Siyasi partilerde üyelik sistemini geliştirilmeli.
Siyasi parti faaliyetlerinin tamamını kayıt altına al, şeffaflaştır
Siyasi parti finansmanını etkin denetle – öz denetim getir
Hazine yardımını akılcı yapılandır – üyelik aidatını teşvik et
Her türlü seçimlerde ve adayların parti içinde seçiminde
- Tek kişilik seçimlerde iki turlu seçim
- Çok kişilik seçimlerde – çoğunluk yoluyla seçim
4. Sivil Anayasa
Sivil bir anayasa oluştur ve etkin koru
Anayasa Yapım Metodolojisi Çerçeve Kanunu çıkar
- Daimi sekretarya ve yönetimini oluştur
- Çalışma usulünü ve katılım usulünü belirle
Kamuoyunu bilgilendirme ve tercihlerini öğrenme yöntemi getir (mini referandumlar)
- Kamuoyunu bağlıklı bilgilendirme yöntemi belirle
- Toplumsal mutabakat oluşturma yöntemini belirle
Anayasa Mahkemesinin işlevini geliştir; dava açabilenleri genişlet
Anayasayı Koruma Kurumu Oluştur, C. Başsavcılığını dönüştür
İnanç bazlı oluşumları ve örgütleri izle, denetle ve tehditleri önle
